- Министрлер Кабинетинин айыл чарба кооперативдерин, үрөнчүлүк жана асыл тукум чарбаларын өнүктүрүү жөнүндөгү токтомуна ылайык жердин рентабелдүүлүгү кандайча аныкталат?
Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин 2021-жылдын 17-декабрындагы № 309 токтомунун 1-пунктуна ылайык, Кыргыз Республикасынын Жергиликтүү мамлекеттик администрацияларына Кыргыз Республикасынын Айыл чарба министрлиги менен бирдикте төмөнкүлөр жүктөлсүн:
Айыл чарба жерлеринин мамлекеттик фондунун айыл чарба продукциясын өндүрүү жана сатуу үчүн пайдалуу болгон жерлеринин 75 пайызын айыл чарба кооперативдеринин, үрөнчүлүк жана асыл тукум чарбалардын бирдиктүү массивде тактоо жана аныктоо боюнча жумушчу комиссиясын түзсүн;
– изилдөөнүн натыйжалары боюнча Кыргыз Республикасынын Айыл чарба жерлеринин мамлекеттик фондунун рентабелдүү жерлеринин 75 пайызын чексиз (мөөнөтүн көрсөтпөстөн) пайдалануу укугуна белгиленген тартипте берсин.
Алсак, тиешелүү комиссия, анын курамы райондук мамлекеттик администрациялар (мындан ары – РМА) тарабынан аныкталат жана бекитилет, айыл чарба жерлеринин мамлекеттик фондунун жерлеринин 75%ын аныктайт жана тактайт, б.а. бул токтом ишке тартылган комиссиялардын курамын чектебейт, мында РМА өзүнүн кароосу боюнча комплекстүү иш алып баруу боюнча комиссиянын ишине айыл өкмөтүн, жергиликтүү кеңешти жана жергиликтүү калктын өкүлдөрүн киргизүүгө укуктуу.
2. Кандай критерийлер бар?
Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин 2021-жылдын 17-декабрындагы No 309 токтомуна ылайык, мамлекеттик фонддун жерлерин Кыргыз Республикасынын Айыл чарба министрлигине мөөнөтсүз пайдалануу укугуна кабыл алгандан кийин берүү тартиби Мамлекеттик фонддун жерлеринин 75% айыл чарба жерлерин тактоо жана аныктоо боюнча райондук мамлекеттик администрациясы тарабынан түзүлгөн тиешелүү комиссиянын ишинин жыйынтыгы Кыргыз Республикасынын Жер кодексине ылайык жүргүзүлөт, Кыргыз Республикасынын “Үрөндөр жөнүндө”, “Кооперативдер жөнүндө”, “Кыргыз Республикасынын мал чарбасында асыл тукум иштери жөнүндө” Мыйзамдары, “Жерлерди мамлекеттин ижарага алуу шарттары жана тартиби жөнүндө типтүү жобо жөнүндө” Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн токтому. Айыл чарба багытындагы жерлер фонду» 2007-жылдын 22-июнундагы № 243 жана Кыргыз Республикасынын жер мыйзамдары чөйрөсүндөгү башка ченемдик укуктук актылары, б.а. колдонуудагы мыйзамдарды так сактоо менен.
Ошондой эле, Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин 2021-жылдын 17-декабрындагы №309 токтомун аткаруу максатында, министрлик укук колдонуу практикасында кыйынчылыктарды болтурбоо максатында жер тилкелерин берүү тартибин бекитет. Айыл чарба жерлеринин мамлекеттик фондун түзүү жана мамлекеттик жер фондун бөлүштүрүүнүн бирдиктүү тартибине калктын жеткиликтүүлүгүн камсыз кылуу.
3. Бул жогорку же төмөн түшүмдүү жерлерби?
Райондук мамлекеттик администрация тарабынан түзүлгөн жумушчу комиссия Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин 17-декабрындагы 2021-жылдын 309-декабрындагы токтомунун негизинде жерлердин сапаттык жана сандык курамын тактайт.
4. Кооперативдерди тандоо критерийлери кандайча аныкталды?
Айыл чарба кооперативдери үчүн тандоо критерийлери Кыргыз Республикасынын жер мыйзамдарына жана “Кооперативдер жөнүндө”Кыргыз Республикасынын Мыйзамына ылайык аныкталган.
5. Эмне себептен, бул жерлер айыл чарбасында 3 жылдан ашык иш алып барган кооперативдерге гана берилет.
Кыргыз Республикасынын Айыл чарба министрлиги тарабынан берилген айыл чарба жерлеринин мамлекеттик фондунун жерлери Айыл чарба иши менен алектенген кооперативдерге акыркы үч жылдын ичинде гана өзүнүн максаттуу багыты боюнча жерлерди сарамжалдуу пайдалануу жана айыл чарба ишинин токтоого алып келген жерлерди кармап калбоо максатында берилет, анткени кооперативдерди тандоонун зарыл критерийлеринин бирин, атап айтканда айыл чарба продукциясын өндүрүү жана сатуу үчүн материалдык-техникалык базанын болушун жана зарыл кадрдык камсыздоонун болушун эске алуу керек.
6. Жерди бөлүштүрүүдө дагы кандай керитерийлер бар?
Айыл чарба кооперативдери үчүн тандоо критерийлери Кыргыз Республикасынын жер мыйзамдарына жана “Кооперативдер жөнүндө”Кыргыз Республикасынын Мыйзамына ылайык аныкталган.
7. Бөлүштүрүлө турган жерлерди кимдер ала алат?
Айыл чарба жерлеринин мамлекеттик фондунун жерлери жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары менен түзүлгөн келишимдин негизинде ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган менен макулдашуу боюнча жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары тарабынан бекитилген тизмени эске алуу менен калктын социалдык аялуу катмарына конкурстан тышкары берилиши мүмкүн. Коомдук өнүгүү тармагындагы орган, ошону менен бирге, айыл чарба жерлеринин мамлекеттик фондунун жерлери, ошондой эле жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары менен түзүлгөн келишимдин негизинде төмөнкүдөй учурларда жалпы негизде берилиши мүмкүн экендигин белгилей кетүү керек:
– үрөнчүлүк ишин жүргүзүүгө арыздар келип түшпөгөн учурда.
– үрөнчүлүк, асыл-тукум чарбаларынын жана айыл чарба кооперативдеринин ишин жүргүзүүгө билдирүүлөр келип түшпөсө;
– айыл чарбасынын экономикалык жактан артыкчылыктуу субъекттери.
8. Жерди ижарага алган дыйкандардын тагдыры кандай болот?
Ижара мөөнөтү бүтө элек дыйкандар бул жерлерди мөөнөтүнүн аягына чейин пайдаланат.
9. Бул токтом эмне үчүн зарыл?
Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин 2021-жылдын 17-декабрындагы № 309 токтому Айыл чарба жерлеринин мамлекеттик фондунун жерлерин пайдалануунун натыйжалуулугун жогорулатуу, айыл чарбасын, тамак-аш жана кайра иштетүү өнөр жайын андан ары өнүктүрүү, айыл чарба продукциясынын, чийки заттын жана азык-түлүк рыногун жөнгө салуу, агроөнөр жай комплексинин экспорттук потенциалын жогорулатуу, өлкөлөрдүн азык-түлүк коопсуздугунун негизи катары айыл чарба секторунун стимулдаштыруу болуп саналат.
